Morze czy góry? Zakopane, Tatry – Polska

Gdyby kilka lat temu ktoś mnie zapytał „morze czy góry?”, odpowiedziałabym bez wahania, że to pierwsze. Zawsze ciągnęło mnie do wody, oceanów, rzek, bagien i mgły. Na swoje wymarzone podróżnicze destynacje wybierałam wyspy, otoczone wielkim błękitem. W tym roku pandemia po raz kolejny pokrzyżowała mi plany, więc postanowiłam wyjść ze swojej strefy komfortu i dać szansę górom. Czy zostałam taterniczką? Niekoniecznie, ale troszkę się zajarałam pokonywaniem przewyższeń. Spędziłam tydzień w domku tuż pod granicą Tatrzańskiego Parku Narodowego w pokoju z widokiem na Giewont.

Jeśli chcesz mieć taki widok z okna to polecam nocleg w Do Daniela i przy okazji pozdrawiam J & H.

To był mój drugi raz w tym roku w Zakopanem, Tatry zimą urzekły mnie tak bardzo, że wróciłam świętować tam swoją 40-tkę w czerwcu. Był wegański tort na śniadanie i wyprawa na Gęsią Szyję. Ponieważ po covidowa kondycja nadal dawała się we znaki, w planach na kolejne dni były same proste trasy i sporo odpoczynku. Przy okazji sprawdziliśmy jak wygląda weganizm w praktyce, na wakacjach w stolicy polskich gór. Jeśli jesteś ciekawa/wy to czytaj dalej, a jeśli nie, to po prostu naciesz oczy widokami :)

Gdzie zjeść i zrobić zakupy

Zimą jadaliśmy głównie w domu, zarezerwowaliśmy pokój z aneksem kuchennym, bo nie wyobrażam sobie wyjazdu, bez możliwości gotowania. Sklepy w okolicy (sieciówki Biedronka, Carrefour i Lidl) były dobrze zaopatrzone w wegańskie gotowce, warzywa, owoce i produkty sypkie. Latem byliśmy nastawieni na testowanie lokalnej sceny gastro i jedzenie surowych warzyw i owoców. Polecam dobrze zaopatrzony warzywniak Gollden przy ul. Orkana 15.

Tradycyjna kuchnia góralska była stosunkowo kaloryczna i opierała się na kilku składnikach tj. ziemniaki, mąka, kapusta i tłuszcz zwierzęcy, na ich bazie przyrządzano różne potrawy. Mięso jadano wyłącznie z okazji świąt i ważnych uroczystości, a sery owcze robiono zazwyczaj na sprzedaż. Czasy się zmieniają, w tej chwili ludność podhala ma dostęp do takiej samej żywności jak my, ale w ich kuchni pozostało sporo prostych dań z tych czasów. Większość jest raczej nie wegańska, niektóre są wegetariańskie, więc jeśli koniecznie chcesz spróbować czegoś lokalnego to pozostają ci sery, dania ziemniaczane i mączne. Moskole to placki pieczone na blasze, przygotowuje się je z ugotowanych i utłuczonych ziemniaków, mąki, wody i soli, więc teoretycznie są vegan. Hałuski to z kolei kluski, czyli dokładnie te same składniki co w moskalach, w nieco innych proporcjach i innym procesie przygotowania. Dla wegetarian zostaje cała masa odmian serów z owczego i krowiego mleka, słynne oscypki z grilla podawane z żurawiną, na szlaku w schroniskach pyszne pierogi i placki.

W góry poza sporą ilością wody zabieraliśmy najczęściej kanapki zrobione w domu oraz batoniki i orzechy. Wszystko co zajmuje mało miejsca, jest lekkie, ale daje sporo energii do dalszej drogi. Pamiętaj, by nie zostawiać po sobie śmieci i brać te, które pozostawił ktoś inny. Karma wraca!

Jeśli chodzi o zakopiańskie gastro to zaczynamy od ulicy Orkana gdzie znajduje się jedyna, niemalże w pełni roślinna knajpa o nazwie Las. Większość dań jest wegańska, czasem zdarzy się coś z serem. Menu jest zróżnicowane, pełne prostej, domowej i smacznej kuchni. Poza tym jest to miejsce przyjazne czworonogom, mają nawet w karcie danie dla psa / kota. Zamówiliśmy je dla Moon i była zachwycona.

Kolejne warte odwiedzenia miejsce jest tuż obok Lasu, kawiarnia La Mano Speciality Coffee & Wine. Poza dobrą kawą z roślinnym mlekiem, możesz kupić craftowe wina i cydry, gadżety do parzenia kawy, książki tematyczne i designerskie ekspresy Moccamaster.

Idąc dalej w stronę Krupówek znajdziesz Restaurację Cristina, w której słowo weganizm nie wywołuje konsternacji i spotyka się z pełnym zrozumieniem. Wystarczy zapytać obsługę, a zaproponuje coś z karty lub zaoferuje modyfikację wybranego dania. W menu króluje kuchnia włoska: focaccia, pizza marinara, zupa krem z pomidorów, risotto, makarony i sałatki.

Na Krupówkach kolejna miejscówka na kawę, sieciówka Costa Coffee, w której dostępne są 4 rodzaje roślinnego mleka do kawy oraz opcja wegańskiej sałatki z wege burgerem.

A na wegańskie śniadanie lub lunch, idź do STRH Bistro Art Cafe. Są opcje dla wegetarian i wegan, na śniadanie naprawdę dobra tofucznica i słodki bowl, krem z kalafiora, burger i sałatka z wegańska fetą na lunch oraz wegańskie lody czekoladowe na deser. Mało, ale zawsze coś, a w bonusie piękne widoki na góry.

Dla fanów kuchni azjatyckiej… Podczas naszego pobytu trafiliśmy do Thai Spot Zakopane, przy ul. Tetmajera 20 i powiem tylko jedno, warto! Zaplusowali tym, że w menu połowa dań jest dostępna w wersji wegańskiej na życzenie. Dodatkowo w wakacje można było siedzieć w pięknych okolicznościach ogrodu z przepływającym przez środek górskim potokiem.

Jest jeszcze Eco Cafe Zieleń, ale nie udało nam się tam dotrzeć, można wierzyć internetowi na słowo, że bywają tam wegańskie słodkości, a dla wegetarian jest ich cała masa.

Gdzie na spacer z psem

Całość Tatrzańskiego Parku Narodowego po stronie polskiej jest niedostępna dla czworonogów. Po słowackiej stronie Tatr, tego typu zakazy nie obowiązują… Niestety podczas naszego pobytu, granice były zamknięte z powodu pandemii.

Tak czy inaczej, wakacje z psem w Zakopanem nie muszą oznaczać zostawiania go w psim hotelu. Nasz dzień rozpoczynaliśmy od długiego spaceru przeważnie Drogą pod Reglami. Moon jako piesek typowo miejski, po dwóch godzinach zróżnicowanego terenu, przesypiała wiele godzin, wtedy my szliśmy w góry. Droga pod Reglami to ponad 9 km szlaku biegnącego skrajem lasu i polan, więc nawet w upalne dni było całkiem przyjemnie. Po drodze mijamy wejścia do dolin (Białego, Ku Dziurze, Strążyska, Za Bramką, Małej Łąki, Kościeliska, Lejowa i Chochołowska), górskie potoki, wodospad Spadowiec, podziwiamy widoki na Zakopane, Kościelisko i zbocza Pasma Spisko-Gubałowskiego, spotykamy biegaczy, stada owiec i pasterskie psy.

Kolejnym miejscem gdzie można zabrać czworonoga jest Dolina Chochołowska, spacer dozwolony jest na odcinku od Siwej Polany do schroniska na Polanie Chochołowskiej, czyli ok. 8 km. Psa trzeba prowadzić na smyczy. Dolina Chochołowska należy do Wspólnoty Leśnej Uprawnionych 8 Wsi w Witowie, jest najdłuższą (10 km) i największą powierzchniowo (35 km) z dolin Tatr Polskich.

Rówień Krupowa to park miejski znajdujący się w Zakopanem, między Aleją 3-go Maja oraz ulicami Nowotarską, Stanisława Witkiewicza i Henryka Sienkiewicza. Jest to spory teren zielony poprzecinany alejkami i ścieżkami rowerowymi, z ławeczkami i widokiem na Giewont oraz Gubałówkę. Polecam wybrać górną część parku, gdyż jest bardziej zaciszna i mniej zagospodarowana.

Na wschód od Równi Krupowej możesz iść na spacer z psem na górę Antałówkę. Na wzniesieniu znajdziesz polanę i las oraz piękne widoki na Tatry i Zakopane.

Na północ od Antałówki znajduje się kolejne miejsce popularne wśród właścicieli psów, Bachledzki Wierch. Oczywiście można spuścić psa ze smyczy i podziwiać panoramę.

Na dłuższy spacer możesz wybrać Pogórze Gubałowskie (Pasmo Gubałowskie), które oferuje polany, lasy i rozległe panoramy na Polskie Tatry i część Słowackich oraz Pasmo Babiogórskie. Trasa z Zakopanego przez Gubałówkę, Butorowy wierch i z powrotem do Zakopanego to niecałe 9 km.

I to by było na tyle jeśli chodzi o bliską okolicę Zakopanego, następnym razem liczę na otwarte granice i nieco bardziej spektakularne trasy dla Moon po stronie słowackiej.

Gdzie w Tatry na dobry początek

Tak jak już pisałam, przebyty covid i brak doświadczenia w górach, równa się szlaki dla początkujących. Nie planowałam porywać się na szczyty, bo wolałam podziwiać je z dołu. Zimą zrobiliśmy kilka dolin, latem odważyliśmy się troszkę powspinać, ale wszystko co tu opiszę będzie należało do opcji dla bardzo początkujących.

Wstęp do Tatrzańskiego Parku Narodowego jest płatny. Ceny na rok 2021 wyglądały następująco:

• bilet normalny 7,00 zł
• bilet ulgowy 3,50 zł
• bilet 7-dniowy normalny 35,00 zł
• bilet 7-dniowy ulgowy 17,50 zł
• bilet grupowy normalny (grupa do 10 osób) 63,00 zł
• bilet grupowy ulgowy (grupa do 10 osób) 31,50  zł

Byliśmy tydzień i dla wygody zaopatrzyliśmy się w bilety 7-dniowe :)

Na terenie TPN znajduje się osiem schronisk turystycznych PTTK (Morskie Oko, Stara Roztoka, Dolina Pięciu Stawów, Murowaniec na Hali Gąsienicowej, Kalatówki, Hala Kondratowa, Hala Ornak i Polana Chochołowska). Miejsca te oferują noclegi i posiłki, z opcjami wegetariańskimi jest łatwo, o wegańskie lepiej pytać lub zamawiać frytki z surówką i nie wnikać.

Gęsia Szyja (1489 m n.p.m) i Rusinowa Polana – Drogę rozpoczęliśmy z parkingu TPN o nazwie Wierch Poroniec, wiedzie z niego szutrowa droga o bardzo niewielkim nachyleniu do Rusinowej Polany (ok. 1 h marszu). Tam czeka na ciebie piękna panorama, owce, bacówka i chwila odpoczynku przed dalszą wędrówką. Dalej zaczyna się lekka wspinaczka schodami ku Gęsiej Szyii, zajmuje ok. 50 minut. Na szczycie sporo widoczków, polecam sesję foto, kontemplowanie przyrody i wybór drogi powrotnej, bo są dwie opcje. Możesz wrócić tak samo do Rusinowej Polany i odbić w lewo na Wiktorówki w Zazadni kończąc (ok. 1:40 marszu) lub iść dalej przez Rówień Waksmundzką, Psią Trawkę aż do Brzezin (ok. 1:30 h łącznie). Z Rusinowej Polany można ruszyć dalej na Wodogrzmoty Mickiewicza i Morskie Oko (czas dojścia to ok. 2:30-3 h).

Sarnia Skała (1377 m n.p.m) – Trasę na Sarnią Skałę zaczęliśmy w Dolinie Białego. Szlak z początku dość płaski, wiedzie zacienionym wąwozem skalnym, wzdłuż potoku. Tuż za wodospadem droga zaczyna piąć się do górę, a powyżej rozwidlenia (gdzie znajduje się zejście do Doliny Strążyskiej) jest kilka odcinków na których trzeba użyć asekuracyjnie rąk lub kijków. Droga zajęła nam niecałe 2 h. Wracaliśmy przez Dolinę Strążyską, z przystankiem przy Siklawicy. Dolina Strążyska, była pierwszą naszą wycieczką podczas zimowego wypadu, teraz mieliśmy okazję podziwiać ją w odsłonię letniej. Zimą są momenty gdzie fajnie jest mieć na butach raczki, latem trasa jest raczej lajtowa i przyjemna, ze spektakularnym widokiem na Giewont. Powrót z przystankiem pod wodospadem to również ok. 2 h. Z doliny Strążyskiej można ruszyć na Giewont dalej czerwonym szlakiem, droga powinna zająć ok. 2:30 h.

Dolina Małej Łąki i Przysłop Miętusi (Miętusia Polana) – Ten szlak zapamiętam na zawsze, pierwsza w moim życiu burza w górach zaskoczyła nas właśnie podczas tej wycieczki, troszkę pokrzyżowała plany, ale od początku. Dolina Małej Łąki to prosty szlak, który można potraktować jako drogę ku Czerwonym Wierchom lub na Giewont, ale dla nas przygoda zakończyła się zanim się zaczęła. Najpierw doszliśmy do Wielkiej Polany Małołąckiej. Miejsce przepiękne, zachwycające przestrzenią i widokami na Giewont, Mały Giewont, Siodłową Turnię, Dziadka, Babkę oraz fragment Czerwonych Wierchów. Zrobiliśmy przerwę na przekąski i zdjęcia. Z tego miejsca osobom, które nie planują tatrzańskich grani i nie chcą wracać po swoich śladach, polecamy rozważenie spaceru czarnym szlakiem nad reglami w lewo (do Doliny Strążyskiej) lub w prawo (do Doliny Kościeliskiej). My planowaliśmy iść dalej ok. 1:50 do Przełęczy Kondrackiej, ale pogoda była dość niepewna, więc ruszyliśmy na Przysłop Miętusi. Tam zrobiło się zimno, podsłuchaliśmy rozmowę osób z plakietkami TPN i na potwierdzenie informacji o zbliżającym się oberwaniu chmury, usłyszeliśmy piorun. Dalej wszystko potoczyło się bardzo szybko, trasa powrotna zamiast 55 minut zajęła nam może 30. Było strasznie, pioruny waliły w okoliczne szczyty, woda lała się z nieba jak z kranu, szutrową ścieżka zamieniła w potok… Buty suszyliśmy kolejne 2 dni.

Dolina i Polana Chochołowska – O tym już pisałam przy okazji spacerów z psem, ale tutaj dodam troszkę szczegółów. Oczywiście jest to jeden z najbardziej uczęszczanych szlaków TPN i musisz mieć to z tyłu głowy, że pusto nie będzie. Wybierając dzień tygodnia poza weekendem, na pewno będzie milej i ciszej. Dojazd do parkingu przy Siwej Polanie (skąd rozpoczyna się szlak) z Zakopanego zajmuje ok. 15 minut (jak nie ma korka lub oblodzonej drogi). Można też dotrzeć autobusem w jakieś 35 minut. Na wjeździe można wypożyczyć rower, spoko opcja, ale my byliśmy z Moon i cały dystans pokonaliśmy pieszo. Dolina Chochołowska jest miejscem wyjścia na atrakcyjne szlaki m.in. Grzesia, Wołowiec, słowackie Rohacze i Trzydniowiański Wierch. Pierwsze 3,5 km szlaku to droga asfaltowa, która potem zamienia się w szutrowo-kamienną. Większość trasy biegnie wzdłuż Chochołowskiego Potoku, dość łagodnie wznosząc się, do pewnego momentu wręcz nieodczuwalnie. Kawałek przed Polaną Chochołowską robi się bardziej stromo i wyboiście, ale potem jest nagroda w postaci widoków i schroniska PTTK. Można odpoczywać na trawie, napić się piwa, zjeść frytki z surówką i iść dalej… No chyba, że masz psa to pozostaje ci spacerowanie w obrębie Polany. Polana Chochołowska jest największą polaną po polskiej stronie i jedną z największych w całych Tatrach. Liczy 700 m długości i 350 m szerokości, jest położona na wysokości 1090–1150 m. Wiosną ilość kwitnących krokusów powala.

Hala i Dolina Gąsienicowa – Nasza droga do Doliny Gąsienicowej gdzie znajduje się słynne Schronisko PTTK Murowaniec, wiodła przez Dolinę Jaworzynki i Przełęcz między Kopami, z powrotem wybraliśmy trasę przez Boczań. Podobno lepiej byłoby iść w odwrotnym kierunku, ale to może następnym razem. Nie ważne którym szlakiem planujesz iść, zaczynasz w Kuźnicach. Droga przez Jaworzynkę z początku jest dość płaska by chwilę później dać ci w kość monotonnymi podejściami, aż do Przełęczy Między Kopami, później jest już stosunkowo łatwo. Z przełęczy do Hali Gąsienicowej wiedzie szeroka ścieżka, a na jej horyzoncie nieśmiało majaczą tatrzańskie giganty. Widok otwierający się na Dolinę Gąsienicową z panoramą na Kościelec, Orła Perć i Świnicę zapiera dech w piersiach. Na Hali napotkasz liczne szałasy pasterskie, jako pozostałość po wypasie owiec. Przecina się tu wiele szlaków, ale najpierw można iść do Schroniska Murowaniec by się posilić przed dalszą wędrówką. Spod schroniska pod Czarny Staw Gąsienicowy idzie się ok. 40 minut, bardzo żałuję, że nie zdecydowaliśmy się na dalszą drogę.

Nosal (1206 m n.p.m) – Kiedy przyjechałam do Zakopanego zimą tego roku, żartowałam sobie, że na dzień dobry wejdę na Nosal. Nie wyszło, było super zimno, sporo śniegu, nie mieliśmy odpowiednich ubrań i raczków, Nosal podziwiałam z dołu. Ale w czerwcu nie było wymówek i ruszyłyśmy z siostrą z kuźnickiej polany, szlakiem zielonym. Szlak wiedzie skrajem zbocza, do Doliny Bystrej opadają tu ściany o wysokości dochodzącej do 50 m. W miarę pokonywanych kilometrów drzewa zaczynają się przerzedzać, a widoki stają się coraz ciekawsze. Ze szczytu Nosala widać Koszystą, Buczynowe Turnie, Granaty, Kozi Wierch, Kościelec, Świnicę, Kasprowy Wierch, Goryczkowe Czuby, Kopę Kondracką i Giewont oraz po drodze panoramę Kuźnic i Zakopanego. Nosal rozdziela Dolinę Olczyską od Doliny Bystrej. Na drogę powrotną wybrałyśmy szlak przez Nosalową Przełęcz gdzie zielony szlak łączy się z niebieskim (to ten sam, którym schodziliśmy z Doliny Gąsienicowej przez Boczań) i kończy w Kuźnicach przy stacji kolejki na Kasprowy Wierch.

Kalatówki, Hala i Polana Kondratowa – Szlak zrobiłyśmy zaraz po zejściu z Nosala i gdyby nie późna pora ruszyłybyśmy dalej na Giewont lub Przełęcz Pod Kopą Kondracką. Po chwili odpoczynku na balkonie schroniska PTTK postanowiłyśmy iść na Polanę Kondratową i podziwiać widoki. Poza piękną panoramą, spotkało nas coś magicznego, tuż obok nas wypasały się dwie łanie. Zupełnie się nie bały, dzięki czemu mogłyśmy podziwiać je z bardzo bliskiej odległości.

Kasprowy Wierch (1 987 m n.p.m) – kolejką zimą i pieszo latem. Nam się udało doświadczyć Kasprowego zimą, podczas słonecznego poranka. Bilet na kolejkę góra-dół to koszt ok. 119 zł. Niektóre godziny są tańsze o 20 %, a inne droższe, można kupować online tu lub w kasie kolejki tuż przed planowanym wjazdem (poza wysokim sezonem i dniami specjalnymi, koszt biletu w kasie może być niższy niż tego online). Zimą widoki z kolejki na ośnieżone szczyty i rzędy mieniących się w słońcu brokatowych iglaków, to było coś pięknego. Na górze panował straszny mróz i nastąpiła szybka zmiana pogody, na nieco bardziej mroczną. Wiatr i temperatura spowodowały, że aparat odmówił współpracy. Następnym razem planuję tam wejść o własnych siłach :)

Dolina Kościeliska – Druga co do wielkości dolina po polskiej stronie Tatr liczy ok. 9 km. Do doliny można dojechać z Zakopanego autobusem lub samochodem (parking za cały dzień kosztuje 15-30 zł), kierując się na miejscowość Kiry. Niemalże całą drogę do schroniska na Hali Ornak szlakowi towarzyszy Kościeliski Potok. Na trasie znajdują się trzy zwężenia, czyli tzw. Bramy (Niżnia – Brama Kantaka, Pośrednia – Brama Kraszewskiego oraz Wyżnia – Brama Raptawicka). Na szlaku znajduje się kilka jaskiń (Mroźna, Raptawicka, Mylna i Smoczą Jama). Z Hali Ornak (na której znajduje się schronisko PTTK) można ruszyć dalej w góry na Starorobociański Wierch lub na Błyszcz i Bystrą. Z tego samego miejsca można dotrzeć do sąsiedniej Doliny Chochołowskiej, żółtym szlakiem przez Przełęcz Iwaniacką, a idąc w przeciwnym kierunku zielonym szlakiem przez Tomanową Przełęcz, ruszyć granią Czerwonych Wierchów. Jak masz mało czas to idź na spacer nad Staw Smreczyński, to ok. 1 h drogi.

Dolinę Kościeliską zapamiętam na zawsze w tej zimowej, szarej odsłonie, gdyż wybraliśmy się do niej mimo całodniowych opadów śniegu. Chwilę po wejściu do doliny nad głowami zaczął latać helikopter, potem minął nas samochód TOPRu i było jasne, że wydarzyło się coś poważnego. W schronisku napiliśmy się herbaty, odpoczęliśmy i zdecydowaliśmy wracać, bo gdzieś nieopodal zeszła lawina. Na szczęście ludzi odnaleziono i nikomu nic się tym razem nie stało.

Na koniec trochę górskiej zieleniny…